توانایی ذهن برای تمرکز

مانند یک رایانه که با استفاده مداوم، دچار فرسودگی می‌شود، مغز انسان نیز در طول زمان به فرسودگی می‌افتد و قدرت پردازش آن کاهش می‌یابد. عوامل استرس زای فیزیولوژیکی مانند التهاب، آسیب به رگ‌های خونی (به خصوص اگر فشار خون بالا دارید)، تجمع پروتئین‌های غیرطبیعی و کاهش طبیعی اندازه مغز، برخی از علل این اتفاق هستند.

به طور کلی، تمرکز یک مهارت است که به شما کمک می‌کند تا توجه کامل خود را به یک مسئله خاص معطوف کنید. تمرکز قدرتی است که در برابر عوامل حواس‌پرتی مقاومت می‌کند و بهره‌وری ذهنی را ارتقا می‌دهد. سطح تمرکز ممکن است بین افراد متفاوت باشد و میزان آن اغلب تحت تأثیر متغیرهای مختلف قرار می‌گیرد.

عوامل تاثیر گذار در ایجاد اختلال در تمرکز

• مشکلات زمینه‌ای می‌توانند توانایی تمرکز را کاهش دهند و تأثیرات منفی بر بینایی و شنوایی داشته باشند. به‌عنوان مثال، افسردگی یا اختلالات خواب مانند آپنه خواب، می‌توانند تمرکز را کاهش دهند. هنگامی که زمان زیادی را صرف تلاش برای فهمیدن یک متن یا فقط گوش دادن به صحبت‌های دیگران می‌کنید، یعنی از ظرفیت مغز بیش از حد استفاده می‌کنید.
• عوارض دارویی نیز می‌توانند تمرکز را کاهش دهند، به‌ویژه در مورد داروهای ضد افسردگی یا ضد حساسیت. مصرف بیش از حد مشروبات الکلی نیز باعث خلل در خواب و کاهش بهره‌وری ذهنی می‌شود و تمرکز را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
• علاوه بر این، اطلاعات اضافی که روزانه از طریق تلویزیون، اینترنت و سایر منابع دریافت می‌کنیم، می‌توانند به شدت مغز را باران اطلاعاتی قرار دهند. ورود اطلاعات بیش از حد به مغز، سیستم پردازش اطلاعات مغز را تحت فشار قرار می‌دهد و به راحتی تمرکز را از بین می‌برد.

روشهای بهبود تمرکز

• ذهن‌آگاهی یا توجه آگاهانه، یک تکنیک عملی برای بودن در حالت حاضر است. ذهن‌آگاهی به مغز آموزش می‌دهد که در لحظه حاضر حضور داشته باشد. برای تقویت ذهن‌آگاهی، می‌توانید هر روز چند دقیقه بی‌حرکت بنشینید، چشمان خود را ببندید و بر روی تنفس خود تمرکز کنید. به تنفس خود توجه کنید و هر زمان که متوجه شدید ذهنتان به یک مسئله دیگر پرت شده است، ذهنتان را به آگاهی ببخشید و بلافاصله به تمرکز بر تنفس بازگردید.
• بازی‌های فکری نیز به منظور بهبود عملکرد شناختی در زندگی روزمره انجام می‌شوند، نه فقط برای تقویت یا بهتر شدن در انجام خود بازی. شواهد نشان می‌دهند که با انجام بازی‌های فکری و بهبود تدریجی در آن‌ها، می‌توان قدرت تمرکز را افزایش داد.
• جویدن آدامس می‌تواند سطح هوشیاری را افزایش دهد، براساس یک تحقیق انجام شده در سال ۲۰۱۵. نتایج این مطالعه نشان داد که جویدن آدامس در طول روز باعث افزایش بهره‌وری در محیط کار و کاهش مشکلات شناختی مرتبط می‌شود.
• استراحت کافی به مغز فرصتی برای بازیابی می‌دهد و این باعث می‌شود مغز در هنگام کار یا مطالعه به طور کارآمدتر عمل کند و تمرکز بیشتری داشته باشد.
• سبک زندگی سالم می‌تواند بهبود تمرکز را تسهیل کند. عوامل مختلفی در یک سبک زندگی سالم نقش دارند، اما خواب کافی و ورزش منظم از جمله مهمترین عوامل هستند. تحقیقات نشان می‌دهند که ورزش ارتباط مستقیمی با عملکرد شناختی، به ویژه تمرکز و توجه، در انسان دارد. ورزش باعث افزایش دسترسی بدن به مواد شیمیایی مغز می‌شود، که در نتیجه تقویت عملکرد مغز، کاهش استرس و بهبود کیفیت خواب می‌شود.
• با بهبود کیفیت خواب، هورمون‌های استرس‌زا و پروتئین‌هایی که به مغز آسیب می‌رسانند، کاهش می‌یابند. برای این منظور، توصیه می‌شود هر شب حدود ۸ ساعت بخوابید و در طول هفته حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت ورزشی هوازی، مانند پیاده‌روی سریع، را انجام دهید.
• برای حفظ سلامت مغز و توانایی‌های آن، مهمترین استراتژی رعایت یک رژیم غذایی متعادل است. این الگوی غذایی سالم شامل میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات و غلات کامل است. سعی کنید مقدار مناسبی پروتئین را از منابع گیاهی و ماهی دریافت کنید و چربی‌های سالم مانند روغن زیتون یا کانولا را به جای چربی‌های حیوانی و اشباع شده در رژیم خود اضافه کنید.