نحوه برخورد با کودک دروغگو

با توجه به نظرات کارشناسان آموزش و پرورش، دلایل دروغگویی کودکان بسته به سن آنها متفاوت است:

• کودکان زیر چهار سال ممکن است به دروغ متوسل شوند زیرا نمی‌توانند تفاوت بین واقعی و غیرواقعی را درک کنند.
• کودکان زیر شش سال ممکن است به شیوه‌ای متفاوت دروغ بگویند، به عنوان مثال برای پنهان کردن اسباب‌بازی‌هایشان زیر تخت هنگام مرتب کردن اتاقشان.
• کودکان در سن آموزش ابتدایی ممکن است عمداً دروغ بگویند تا برای خود فضایی از آزادی و حریم خصوصی ایجاد کنند.

در هر سنی، دلایل دروغگویی کودکان متفاوت است و نیاز به توجه و رویکرد مناسب والدین و مربیان دارد تا به کودکان کمک شود تا صداقت را بیاموزند.

علت دروغگویی کودکان چیست؟

برخی از دلایل رایج دروغگویی در میان کودکان سنین مدرسه عبارتند از:

• پرداختن به بازی‌های تخیلی: برخی کودکان ممکن است برای ابراز خلاقیت و تخیل خود دست به دروغگویی بزنند.
• ترس از مجازات: کودکان ممکن است به دلیل ترس از مجازات والدین یا معلمان، دست به دروغگویی بزنند.
• لاف زدن در مقابل دوستان/همکلاسی‌ها: برخی کودکان برای ارتقای جایگاه خود و تحت‌تاثیر قرار دادن همسالان، دروغ‌هایی را بیان می‌کنند.
• اجتناب از کارهای ناخواسته: کودکان ممکن است برای اجتناب از انجام کارهایی مانند مرتب کردن اتاق یا جمع کردن اسباب‌بازی‌ها، دروغ بگویند.
• نخواستن ناامید کردن والدین: برخی کودکان ممکن است به دلیل توقعات بالای والدین، دروغ بگویند تا آنها را ناامید نکنند.
• احساس نارضایتی از زندگی: کودکان ممکن است به دلیل نارضایتی از برخی جنبه‌های زندگی خود، دست به دروغگویی بزنند.
• تلاش برای جلب توجه: دروغگویی در برخی موارد می‌تواند راهی برای جلب توجه والدین یا همسالان باشد.

روفع مشکل دروغگویی در کودکان

برای رفع مشکل دروغگویی کودکان، والدین باید موارد زیر را در نظر داشته باشند:

• سن کودک: والدین باید درک کنند که کودکان در سنین مختلف به دلایل متفاوتی دروغ می‌گویند. به عنوان مثال، کودکان زیر 6 سال ممکن است نتوانند به وضوح میان خیال و واقعیت تمایز قائل شوند و دروغ‌های آنها صرفاً بیان تخیلات‌شان باشد.
• شرایط و دلایل دروغگویی: والدین باید به دنبال فهم انگیزه‌های کودک برای دروغ گفتن باشند، مانند اجتناب از مشکل یا به دست آوردن چیزی که می‌خواهند.
• دفعات تکرار رفتار: اگر دروغگویی کودک مکرر است، والدین باید به دنبال راه‌حل‌هایی برای برطرف کردن این رفتار باشند.

بنابراین، درک سن، شرایط و دلایل دروغگویی کودکان و همچنین میزان تکرار آن، به والدین کمک می‌کند تا رویکرد مناسبی را برای آموزش صداقت به فرزندان خود اتخاذ کنند.

چگونه تشخیص دهیم کودک دروغ می گوید؟

ارزیابی دروغ گفتن در کودکان مسئله ظریفی است و بسیار به زمینه و شرایط خاص هر کودک بستگی دارد. در اینجا برخی از نکات کلیدی که از این موارد برمی‌آید:

• اجتناب از تماس چشمی، جابجایی نقطه اتکا، حرکات فیزیکی واکنشی و تأخیر در پاسخ می‌تواند نشانه‌هایی از دروغ گفتن باشد، اما لزوماً به این معنی نیست. این رفتارها می‌توانند از عوامل دیگری مانند خجالت، استرس یا ناراحتی ناشی شوند.
• توضیح زیاد جزئیات یا ارائه روایت متناقض ممکن است به معنی دروغ گفتن باشد، اما ممکن است کودک تنها سعی در جبران حافظه ضعیف یا توضیح بهتر داشته باشد.
• تغییر در نحوه صحبت کردن یا استفاده از عبارات متقاعدکننده می‌تواند به معنی تلاش برای پنهان کردن دروغ باشد.
• حفظ فاصله از والدین ممکن است سرنخی از دروغ گفتن باشد، اما ممکن است به دلایل دیگری مانند خجالت یا تعارض بین والدین و کودک باشد.

در مجموع، این علائم می‌توانند به عنوان راهنمایی استفاده شوند، اما باید با توجه به زمینه و شرایط خاص هر کودک تفسیر شوند. ارزیابی دروغ گفتن همیشه باید با دقت، حساسیت و درک شخصیت کودک انجام شود.

برخورد با کودک دروغگو

در پاسخ به این سوال، “کریستینا سوخوتسکی”، پروفسور روانشناسی در آلمان، توضیح داده است که والدین باید از تنبیه شدید کودکان به خاطر دروغ گفتن خودداری کنند، زیرا اغلب نتیجه عکس می‌دهد. طبق یک مطالعه اخیر کانادایی، کودکانی که اغلب به خاطر رفتارشان تنبیه می‌شوند، بیشتر و قانع‌کننده‌تر از کودکانی که برای دروغ گفتن مجازات نمی‌شوند، دروغ می‌گویند.

سوخوتسکی تنبیه شدید را توصیه نمی‌کند، بلکه تأکید می‌کند که والدین باید به وضوح با کودک در مورد دروغ گفتن صحبت کنند و به او بفهمانند که این رفتار اشتباه و غیرقابل‌قبول است. آنها باید در جست‌وجوی دلیل واقعی که کودک را وادار به دروغ گفتن کرده است، مثل ترس از تنبیه باشند.

همچنین سوخوتسکی چند راهکار ارائه می‌دهد:

• به کودک اعتماد به نفس بدهید و او را تشویق کنید که حقیقت را بگوید، بدون توجه به موقعیتی که در آن قرار دارد. در عین حال هنگام گفتن حقیقت، او را ستایش کنید و پاداش بدهید.
• با داستان‌هایی که تأثیر مثبت صداقت را نشان می‌دهد و نه پیامدهای منفی دروغ گفتن، کودک را تشویق کنید که صادق باشد.
• همچنین مهم است که والدین خود با دروغ نگفتن مقابل کودک، برای او الگو باشند.